از چه ظروف پخت وپزی استفاده کنیم ؟

بدون شک غذایی سالم است که در تهیه آن تمامی موارد را در نظر بگیریم، مطمئناً شما هم هر زمان که می‌خواهید برای عزیزانتان آشپزی کنید سلامت آن ها را اولویت خود قرار می‌دهید و از سالم ترین مواد غذایی برای پخت غذا استفاده می‌کنید. در کنار این ها شاید بد نباشد به جنس ظروفی که در آن غذا را طبخ می‌کنید هم دقت کنید، شاید در نگاه اول این مورد اهمیت زیادی نداشته باشد ولی اگر کمی تحقیق کنید متوجه اثرات ظروف پخت و پز خواهید شد. این ظروف علاوه بر تاثیری که در طعم غذای شما خواهد گذاشت در کیفیت آن هم موثر است و در صورتی که از ظروف بی کیفیتی استفاده شود باعث ایجاد خطرات جبران‌ناپذیری برای سلامتی شما و اعضای خانواده تان می شود و منجر به بروز برخی از بیماری ها می‌گردد.

در اینجا برخی از ظروف پخت و پز را برای شما معرفی می کنیم .

ظروف پخت وپز گرانیت :

ظروف گرانیت جنسی بین سرامیک و تفلون داشته و در نتیجه ویژگی‌های مثبت هر دو جنس را با هم دارا هستند. ظروف گرانیتی مانند ظروف تفلون نچسب بوده و مانند ظروف سرامیکی از مقاومت بالایی در مقابل حرارت برخوردار هستند. همین امر باعث شده تا افراد زیادی مایل به تجهیز خانه وآشپزخانه خود با این ظروف باشند  خود.

قابلمه‌های گرانیتی دارای یک روکش نچسب هستند و در تهیه آن‌ها از یک هسته آلومینیومی و روکش شیشه‌ای استفاده می‌شود. از جمله مزایای مهم روکش گرانیتی، عدم وجود مواد مضر و سمی یا شیمیایی است. در نتیجه دیگر نگران سلامت غذایی که در این ظروف تهیه می‌شود، نخواهیم بود. به همین دلیل شاید بتوان گفت که قابلمه‌های گرانیتی جزو سالم‌ترین ظروف پخت غذا هستند. یکی از اساسی‌ترین مزایای ظروف گرانیتی این است که حرارت را به صورت یکپارچه پخش کرده و در نتیجه احتمال سوختن غذا در آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد.

.

مزایای ظروف پخت وپز گرانیت :

قابلمه‌های گرانیتی قیمت بالاتری نسبت به انواع جنس‌های دیگر دارند و علت آن هم کیفیت بالای این محصولات است.

پوشش گرانیتی داخل این قابلمه‌ها ماندگاری و عمر بالاتری نسبت به جنس سرامیکی دار

بدون بروز هیچگونه مشکلی می‌توانید از آن‌ها داخل فر و برای پختن غذا استفاده کنید

قابلمه‌های گرانیتی هرگز دچار زنگ‌زدگی نمی‌شوند

عطر و طعم غذا در قابلمه‌های گرانیتی تغییر نمی‌کند،

به علت تیره بودن گرانیت، جذب گرما سریعتر صورت گرفته و در نتیجه زمان پخت کاهش پیدا می‌کند،

در تهیه قابلمه‌های گرانیتی برخلاف سایر جنس‌ها، از رنگ و مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود،

پوشش استفاده شده در این قابلمه‌ها سنگی است و به همین دلیل توزیع حرارات در آن‌ها به صورت یکپارچه انجام شده و غذا به صورت یکنواخت می‌پزد،

در مقایسه با سایر ظروف، قابلمه‌های گرانیتی عمر بالایی دارند و اگر از آن‌ها به خوبی مراقبت کنید حتی ممکن تا ۱۰ سال جزو تجهیزات خانه و آشپزخانه شما باشند،

به دلیل وجود لایه نچسب داخل قابلمه‌های گرانیتی، حتی بدون روغن هم می‌توانید غذا آماده کنید،

روکش گرانیتی فاقد هرگونه ماده شیمیایی مضر است،

به دلیل وجود پوشش سنگی، غذا دیرتر از انواع دیگر جنس‌های قابلمه می‌سوزد،

روکش گرانیتی به دلیل خاصیت غیر متخلخل، در زمان پخت واکنش شیمیایی نمی‌دهد،

به دلیل استفاده از مواد پوشاننده خاص، سطح این قابلمه‌ها صاف و صیقلی است و بنابراین براحتی می‌تواند آن‌ها را تمیز کرد

ظروف پخت و پز چدن :

ظروف چدنی فاقد مواد سمی بوده، دوام و طول عمر زیادی دارند. و به همین دلیل در بین مصرف‌کنندگان بسیار محبوب‌اند. از نکات مثبت این ظروف می توان به قابلیتشان در گرم شدن یکنواخت و حفظ دما تا مدت زمان بیشتر اشاره کرد که بدلیل ساخته شدن این ظروف از آلیاژ آهن – کربن است، و برای افرادی که کم خونی دارند، انتخاب مناسبی است علاوه بر این مورد بدلیل مقاومت بالایی که دارند به راحتی لب پر نمی شوند و رنگشان نیز به این راحتی از بین نمی رود

این ظروف برای پخت تعداد زیادی از مواد غذایی، به‌خصوص گوشت (که بافت سختی دارد)، بسیار مناسب‌اند

از این ظروف می توانید در فر نیز استفاده کنید. سنگین بودن ظروف چدنی از معایب این ظروف پخت به حساب می آید. بهتر است در حین پخت غذا از حرارت کم یا متوسط استفاده شود. پخت خورشت در ظروف چدنی باعث حفظ طعم و ویتامین های موجود در موادغذایی می شود

ظروف پخت چدنی برای تهیه انواع خورشت های ایرانی، سوپ های لذیذ و شله زرد، فرنی و شیربرنج و همچنین گریل کردن بسیار مناسب است

توجه کنید بدلیل حفظ حرارت توسط این ظروف، می توانید مدت زیادتری مواد غذایی را با شعله خاموش گرم نگهدارید.

برای شست‌وشوی چدن از ابر استفاده کنید چراکه سیم ظرفشویی باعث خراشیدگی و آسیب آن می‌شود. بعد از اتمام پخت، ماده غذایی را از درون ظروف چدنی خارج کنید تا اکسید نشود. در ضمن در ظروف چدنی فاقد روکش، نباید مواد اسیدی مثل آبلیمو یا سس گوجه‌فرنگی ریخت.

مزایای ظروف پخت وپز چدنی :

عمر طولانی

مفید برای بیماران کم خونی دارند

سرعت بالا در انتقال گرما

مناسب رای پخت وپز مواد غذایی به ویژه گوشت

معایب ظروف یخت وپز چدنی:

قیمت بالا

خطرناک برای مبتلایان به بیماری هموکروماتوز (ازدیاد آهن در خون)

ظروف پخت و پز چدن :

بعد از چدن، تفلون‌های استاندارد مناسب‌ترین ظروف برای پخت غذا تشخیص داده شده‌اند. در مورد ظرف تفلونی می‌توان گفت اگر چه پوشش ظروف تفلونی با خراشیدن یا ساییدن کنده می‌شود اما سازمان غذا و دارو تأیید کرده که این ذرات بدون تغییر از بدن عبور می‌کند و دفع می‌شود و خطری برای سلامت ندارد. گفته می‌شود که ظروف نچسب تنها وقتی مضر می‌شوند که تا دمای بالاتر از ۳۵۰ درجه سانتیگراد حرارت داده شوند. این هنگامی رخ می‌دهد که یک ماهیتابه‌ خالی روی شعله گذاشته شده است. در این حالت لایه‌ نچسب دودی آزاد می‌کند که سمی و آزاردهنده است؛ البته از دودی که روغن‌های معمولی روی حرارت ایجاد می‌کنند، کمتر سمی است

در تعریف این ظروف باید بگوییم که این ظروف طوری طراحی شده‌اند که مانع از چسبیدن غذا به سطح ظرف شده و همچنین مانع از مصرف بیش از حد روغن نیز مي‌شود. ظروف تفلون داری سطح تیره بوده و نسبت به سطوح براق و یا رنگ روشن گرمای بیشتری را جذب می‌كنند و ممكن است موجب سوختن غذا شوند. در حقیقت تفلون در مقایسه با پوشش‌های نچسب دیگر، از بالاترین ضریب نچسبی برخوردار است و اداره نظارت بر غذا و داروی آمریكا تفلون را به عنوان پوشش مجاز در ظروف پخت غذا مورد تایید قرار داده است.

اما با این وجود، گاهی برخی از كارشناسان نسبت به استفاده از این ظروف هشدار مي‌دهند. كارشناسان مي‌گویند: در تهیه ظروف تفلون از كادمیوم استفاده می‌شود كه از فلزات سنگین است. این ماده به مرور وارد غذا مي‌شود و باعث بروزسرطان، كوتاهی قد و ضایعات پوستی می‌شود. علاوه بر این، كادمیوم در سنتز هموگلوبین دخالت مي‌كند و منجر به كم خونی می‌شود .

در مقابل این نظر، تولیدگان ظروف تفلون مي‌گویند: كادمیوم قبلا برای تولید رنگ قرمز به كار مي‌رفت. این رنگ در قسمت خارجی ظروف استفاده می‌شود و به همین دلیل كادمیوم نمي‌تواند وارد غذا شود، اما به هرحال در تولید ظروف جدید استفاده ازاین فلز ممنوع شده است و هیچ نگرانی از این جهت وجود ندارد.

برای شست‌وشوی این ظروف حتما از ابر استفاده كنید. بهتر است از پودرهای شوینده استفاده نكنید و به استفاده از مایع ظرف شویی بسنده كنید. این را هم در نظر داشته باشید که قاشق فلزی را به ته ظرف تفلونی نكشید و برای این كار از قاشق‌هاي تفلون یا چوبی  استفاده كنید

ظروف پخت و پز استیل :

قابلمه های استیل که معمولا از استیل ۱۸,۱۰ تهیه می شوند بدلیل استفاده از آلیاژ آهن که رسانای بسیار خوب حرارت است به سرعت گرم می شود، این امر روند تهیه غذا را کمی سرعت می بخشد. تهیه خورشت های ایرانی، آش و سوپ ، شله زرد شیربرنج و فرنی در این ظروف امکان پذیر است.

اگر کمی حوصله به خرج دهید امکان پخت برنج با ته دیگ نیز در این ظروف وجود دارد. نکته مهم در حین استفاده از این ظروف پخت تنظیم دقیق درجه حرارت است اگر کمی حوصله کنید و درجه حرارت را کم نگهدارید غذای شما در انتهای کار بسیار لذیذ خواهد بود.

اگر غذاي شما ته گرفت و قابلمه تغيير رنگ داد با کمي سرکه مي توانيد آن را مثل روز اولش تميز کنيد. در مجموع قابلمه هاي راحت و مناسبي هستند که بهتر است هر خانمي در آشپزخانه اش حتماً از آنها داشته باشد

استفاده از ظروف پخت استیل راحت است و در زمره ظروف سالم بشمار می روند که هیچ گونه مواد سمی را به مواد غذایی منتقل نمی کند.

مزایای ظروف پخت وپز استیل :

مقاوم در برابر خوردگی وزنگ زدگی

پخش یکسان گرما در ظرف

شست وشوی آسان

قیمت مناسب

معایب  ظروف پخت وپز استیل :

نامناسب برای حرارت های بسیار بالا

ناسازکار با پخت غذاهای اسیدی

احتمال ازاد سازی نیکل وکرم در غذا

نامناسب برای افرادی که به نیکل آلرژی دارند

ظروف پخت و پز  مسی :

ظروف پخت وپز مسی از 90 درصد  مس و10 درصد آلیاژمس تهیه می شود .این ظروف به خوبی حرارت را به غذا منتقل می کنند .با این نوع ظروف گرما در تمام سطح مواد غذایی به خوبی منتقل می شود ،در نهایت پخت با کیفیتی با ظرف مسی خواهید داشت .در پخت وپز با ظروف مسی  

مس تا حدودی وارد غذا می شود در آینده مس اضافه بدن در کبد جمع می شود. مس یکی از فلزات مهم و مورد نیاز بدن است تا جایی که منجر به خونسازی و سلامتی رگ‌های خونی و قلب می‌شود. به همین دلیل گفته می‌شود باید روزانه ۱,۵ میلی‌گرم مس از طریق غذا وارد بدن شود. با همه اینها اما اگر مسی که وارد بدن می‌شود بیشتر از اندازه لازم باشد، یا ترکیبات ثانویه‌ای تحت تاثیر حرارت در واکنش به مس به وجود آمده باشد، ممکن است باعث ایجاد مسمومیت حاد یا مزمن شود .بنابر این  برای جلوگیری از فعل و انفعالات شیمیایی مس و تركيب آن با مواد غذایی، داخل ظرف‌های مسی را با لایه‌ای از قلع یا فولاد ضدزنگ می‌پوشانند. یكی از بزرگ‌ترین مشكلات این ظروف این است كه به رطوبت موجود در هوا واكنش داده و یك لایه سمی روی سطح ظرف تشكیل می شود.

 برای افزایش ایمنی این ظروف سطح آنها را با قلع، نقره و یا فولاد آبكاری می‌كنند.

مس رسانای بسیار خوب حرارت است لذا باید از حرارت کم در حین پخت استفاده کنید. بهتر است از اضافه کردن مواد غذایی ترش و رب گوجه فرنگی در ابتدای پخت به مواد غذایی درون ظروف پخت مسی جلوگیری کنید و آنها را در انتهای مرحله پخت به غذا اضافه کنید. برنج در ظروف مسی با ته دیگ خوب تهیه می شود، سوپ و آش نیز در این ظروف لذیذ می شوند. از نکات دیگر آشپزی با ظروف مسی اضافه کردن نمک به آب در حال جوش در این ظروف است.

برای تمیز کردن ظروف مسی از قرار دادن آنها درون ماشین ظرفشویی جدا خودداری کنید و با مواد شوینده و سفید کننده قوی آنها را نشویید زیرا به بدنه ظروف صدمه می زند. برای از بین بردن لکه های درون ظروف مسی با پوشش درونی می توانید از سرکه و نمک یا آبلیمو و نمک که برای زمان کوتاهی بر روی لکه می گذارید و سپس با ابر و مایع ظرفشویی می شویید استفاده کنید

مزایای استفاده ظرف مسی :

سرعت بالای انتقال گرما

 ظاهر زیبا

معایب استفاده از ظروف مسی :

آزاد سازی مس در غذا

احتمال تجمع مس در کبد در صورت استفاده بسیار

خطرناک برای کسانی که به نیکل حساسیت دارند .

ظروف پخت و پز  المنیوم :

آلومینیوم فلز سبکی است که گرما را به سرعت منتقل میکند.ظرف آلومینیم یا رویی از نظر قیمت ارزانترین قیمت ظروف پخت وپز در بازار هست. 

فرایند شستو شو در این ظروف اسان است .رسوبات آلومینیم در هنگام پخت وپز وارد غذا می شوند ،اماد در طعم غذا تاٍثیری محسوسی احساس نمی شود.

از لحاظ بهداشت وسلامت ظروف الومینیوم یا رویی احتمال ابتلا یا تشدید آلزایمر را دارد .

ظرف‌های آلومینیومی

ظروف آلومینیومی (و همچنین آنهایی که به اسم ظروف رویی در بازار به فروش می‌رسند) با قیمت پایین در بازار عرضه می‌شوند و کاربردهای وسیعی در پخت‌وپز دارند. متاسفانه در روند پخت در این ظرف‌ها، احتمال اینکه ترکیب‌های سمی آلومینیوم وارد غذا یا آب شود، بسیار بالاست، پس اگر برای سلامت خود ارزش قائل هستید، ظروف آلومینیومی یا چدن‌های حاوی آلومینیوم تهیه نکنید. آلومینیوم ماده‌ای است حاوی میزان زیادی سم و احتمال دارد استفاده بیش از حد از آن باعث ابتلای افراد به آلزایمر شود .

ظروف آلومینیوم آنادایزشده

طی فرایند آنادایز، آلومینیوم توسط محلولی اسیدی تغییر رفتار می‌دهد و برای استفاده در پخت‌وپز مناسب‌تر می‌شود. آنادایز مقاومت فلز را دربرابر خوردگی زیاد می‌کند و ظاهر زیباتری به آن می‌دهد. شست‌وشوی ظروف آنادایزشده آسان‌تر است و جالب است بدانید در این حالت میزان آلومینیوم رهاشده در غذا در مقایسه با ظروف آلومینیومی معمولی بسیار ناچیز خواهد بود؛ بنابراین آلومینیوم آنادایزشده گزینه‌ای مطمئن‌تر از انواع ظروف آلومینیومی معمولی است .

مزایای ظروف آلومینیوم:

سرعت بالای انتقال گرما

شست وشوی آسان

قیمت ارزان

معایب استفاده از ظروف آلومینیوم:

ورود آلومینیوم به غذا (آلومینیوم سمی است)

احتمال تشدید بیمارهای همچون سراطان ،مشکلات عصبی والزایمر .

ظروف پخت و پز سرامیک  :

به‌اعتقاد بسیاری، وسایل آشپزی سرامیکی از سالم ترین ظروف برای پخت و پز هستند و در مقایسه با سایر مواد، همچون تفلون، در دماهای بیشتر بی‌ضررترند. ظروف پخت‌وپز سرامیکی از سرامیک خالص ساخته نشده‌اند. درواقع این ظروف از فلز ساخته شده‌اند و درنهایت با ماده‌ای سیلیکونی که پایه سرامیکی دارد، پوشانده می‌شوند

مدت زمان زیادی نمی گذرد که ظروف با روکش سرامیکی به لیست ظروف پخت و پز نچسب اضافه شده اند. این نوع ظروف بدنه ای از جنس فلز دارند و روی سطح آن ها لایه ای از سرامیک به عنوان روکش به کار رفته است. قطعه ی فلزی ظرف معمولا از جنس آلومینیم می باشد چرا که می تواند به خوبی گرما را انتقال دهد. البته ظروف چدن با روکش سرامیک نیز رایج می باشند. یکی از مزایای این گونه ظروف با روکش سرامیک این است که سطح نچسب آن ها بر خلاف تفلون عاری از مواد سمی می باشد. این سطح سرامیکی همچنین از نفوذ عناصر فلزی موجود در بدنه ظرف به داخل غذا جلوگیری می نماید.

سرامیک در واقع نوعی ورنی است. این روکش نچسب دقیقا مثل تفلون است با این تفاوت که حاوی ترکیب مضر موجود در تفلون نیست. روکش‌های سرامیکی در مقابل فرسایش و خوردگی، خراشیدگی و ساییدگی تا حدی مقاوم هستند اما وقتی آسیب دیدند، چون جنس زیرین آنها آلومینیوم است، احتمال آلوده و مسموم‌شدن مواد غذایی پخته‌شده درون آنها بالاست و باید کنار گذاشته شوند. قیمت ظروف سرامیکی بالاتر از سایر ظروف پخت است به همین دلیل باید در نگهداری آنها دقت فراوان داشت تا آسیب نبینند. البته طول عمر روکش سرامیکی به نحوه استفاده از ظرف، میزان استفاده و نحوه شست‌وشوی آن هم بستگی دارد

مزایا  ظروف پخت وپز سرامیکی :

از ظروف کم ضرر در حرارت بالا

معایب ظروف پخت وپز سرامیک :

لزوم شستشو با دست

نا مناسب برای شست و شو با  ماشین ظرف شوئی

قیمت بالا